Categorie: Participatie & Democratie

De nieuwe Omgevingswet betekent onder andere dat iedereen die het initiatief neemt voor een verbetering van een plein, parkeerruimte of het groen in een wijk, voortaan zélf de schone taak op zich neemt om de participatie te organiseren. En dat is spannend en ingewikkeld. Zoveel zielen, zoveel belangen. Hoe weeg je die af?

“Als je dat goed wil doen, dan ga je die tegenstellingen niet uit de weg”, zeggen Guido Rijnja en Pascale Georgopoulou, “maar ga je écht contact aan en laat je je verrassen.” Zij beschrijven in dit artikel het denkkader dat dilemmalogica daarvoor kan bieden.

Als je inwoners uitnodigt voor participatie, wat ‘triggert’ hen dan wel of niet om op deze uitnodiging in te gaan? In een onderzoek in de Utrechtse wijk West kregen bewoners vier korte uitnodigingen te lezen met dezelfde strekking, maar met verschillende benaderingswijzen. De uitkomsten van dit onderzoek leveren waardevolle aanknopingspunten op voor een communicatiestrategie. Christine Bleijenberg geeft in dit artikel een uitgebreide toelichting.

Hebben burgers te hoge verwachtingen van participatie? Christine Bleijenberg gaat aan de hand van beschikbare onderzoeken en rapporten op zoek naar het antwoord op deze vraag. Welke ambities hebben overheden, welke verwachtingen hebben burgers én welke verwachtingen hebben overheden? En wat zijn hun ervaringen? Een factcheck en een realitycheck, want onderzoek naar ervaringen en verwachtingen van burgers blijkt nog niet ruim voorhanden …

Met familie, vrienden en community’s vormen we hechte verbanden. Doordat de leden zoveel op elkaar lijken is vernieuwing in zo’n groep moeilijk. Nieuwe inzichten en middelen vind je daarom juist vaak door relaties met personen van buiten de kerngroep. Bedrijven en overheidsdiensten moeten daarom meer zwakke linken zien te leggen en benutten. Gastauteur Karim Cherroud neemt je mee aan de hand van een aantal inspirerende voorbeelden uit het verleden.

In Nederland is het aantal online petities in de afgelopen jaren flink gestegen. Toch ontvangt maar 10% van de petities een reactie. Petitionarissen lijken dus niet goed in staat om de kracht van het gemobiliseerde netwerk echt te benutten en invloed uit te oefenen. Daarom staat tijdens de data-challenge Versterk de petitie de vraag centraal hoe de kracht van het gemobiliseerde netwerk beter kan worden benut. Arnout Ponsioen geeft een toelichting.

Inwoners tonen een heel verschillende betrokkenheid bij wat er speelt in hun gemeente. Lukt het om meer inwoners actief te betrekken bij wat er speelt als je als overheid beter inspeelt op specifieke kenmerken? Deze vraag staat centraal in een onderzoek dat wordt uitgevoerd door de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, de Hogeschool Utrecht en Citisens. In dit eerste artikel over het project geeft Debra Trampe van de HAN een uitgebreide toelichting op de betrokkenheidsprofielen die in het onderzoek worden gebruikt.

‘De omgeving betrekken’ is makkelijk gezegd, maar nog niet zo makkelijk gedaan voor beleidsmakers en projectleiders. Het is in de praktijk soms echt lastig en complex, zeker als de tijd beperkt is. Geen wonder dat daarom in de praktijk soms toch de keuze wordt gemaakt om een beleidsproces ‘een onsje minder interactief’ te maken of om lastige inwoners en organisaties uit de weg te gaan. En dat is jammer, zegt Carola de Vree-van Wagtendonk: “Want het is een investering in inhoudelijk beter beleid”. In dit artikel zet ze daarom de meest gehoorde bezwaren op een rijtje en vertelt ze hoe je daar mee om kunt gaan.

Uit nieuw onderzoek van David Kok blijkt dat het griffies overal aan tijd én aan mensen ontbreekt voor communicatie over en voor de gemeenteraad. Iets meer dan de helft heeft dan ook geen communicatieplan. Er is te weinig tijd voor strategie, de meeste tijd gaat in de uitvoering zitten. Geld om werk uit te besteden is er ook nauwelijks. Het blijft kortom akelig stil vanuit de raadsgriffies. Terwijl juist dáár de kans ligt om de vertegenwoordigers van de stad te koppelen aan de inwoners. De kans om vier jaar lang de democratie te bevorderen, in plaats van één keer in de vier jaar zes weken als er verkiezingen voor de deur staan. Daarom een pleidooi van David om veel meer te investeren in raadscommunicatie.

Niet iedereen praat mee of is actief in zijn eigen buurt. Sommige mensen hebben daar geen interesse in of hebben gewoon iets anders aan hun hoofd. Maar er zijn ook mensen die dat in principe wel zouden willen, maar niet altijd worden bereikt of zich gemotiveerd voelen. In dit artikel stelt Christine Bleijenberg zichzelf de vraag welke rol communicatie speelt in de beslissing van burgers om mee te praten of te doen. Ze geeft je inzichten vanuit de vakliteratuur, vertelt over lopend onderzoek en behandelt een case over een verfrissende aanpak door de gemeente Delft.

Een netwerkanalyse kan de overheid erg helpen om haar rol in een netwerk vorm te geven. Een visualisatie van het netwerk geeft inzicht in de omvang, de onderlinge relaties en de verschillende rollen van de actoren. Maar dit is pas de eerste stap, zegt Arnout Ponsioen. De tweede stap is te duiden wat het netwerk betekent en of je daar veranderingen in wilt aanbrengen. Dat is geen kwantitatieve, maar een kwalitatieve exercitie. En als je die stap samen met de betrokkenen zet, dan wordt de kans veel groter dat je netwerkstrategie ook slaagt.